استاندارد آموزش شغل: طراح و عیب یاب منابع تغذیه

اطلاعات پایه

کدهای آموزش شغلی ملی

کد کامل	۲۱۵۲/۱/۲/۴/۳/۱/۰/۰/۰/۰/۰/۰ (بر اساس جدول صفحه ۱)
شناسه صلاحیت	۲
شناسه شغل	۱۵
شناسه گروه	۲
سطح مهارت	۴

تعاریف

خلاصه استاندارد صلاحیت

طراحی و عیب یابی منابع تغذیه

طراحی و عیب یابی منابع تغذیه از شایستگی های گروه الکترونیک می باشد. در این شایستگی روش های طراحی بلوک های اصلی منابع تغذیه و مراحل عیب یابی در منابع تغذیه مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. این شایستگی با مهندسین الکترونیک و سخت افزار کامپیوتر و تعمیرکاران لوازم الکترونیکی و مخابراتی در ارتباط می باشد. (صفحه ۵)

حداقل تحصیلات	فوق دیپلم برق (کلیه گرایش ها) و کامپیوتر (سخت افزار)
توانایی‌های جسمی و ذهنی	سلامت کامل جسمی و ذهنی
مهارت‌های پیش‌نیاز	فاقد مهارت پیش نیاز
ساعات آموزش کل	100 ساعت
ساعات نظری	27 ساعت
ساعات عملی	73 ساعت
درصد کتبی	25.0%
درصد عملی	65.0%
درصد اخلاق حرفه‌ای	10.0%

صلاحیت‌های مربی:

حداقل لیسانس برق (کلیه گرایش ها) و یا سخت افزار کامپیوتر با ۲ سال سابقه کار مرتبط

استانداردهای مرتبط

• تعمیر کار سخت افزار کامپیوتر
• تعمیرکار تلویزیون رنگی
• تعمیرکار تلویزیون‌های lcd و پلاسما
• تعمیر کار تلفن همراه

موقعیت شغلی و دشواری

دسته‌بندی شغل	جزو مشاغل عادی و کم آسیب (نیاز به استعلام از وزارت کار وجود ندارد - تیک خورده است)
نیاز به استعلام وزارت	خیر

اعضای کمیسیون

• حبیب ضعیفی
• مصطفی رحیمی
• راضیه عباس زاده

سازمان‌های همکار

• اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان آذربایجان غربی

وظایف

1 - طراحی یکسوسازها در منابع تغذیه

ساعات کل	15 ساعت
ساعات نظری	6 ساعت
ساعات عملی	9 ساعت

دانش:

• انواع یکسوکننده های خطی و سوئیچینگ
• انواع یکسوکننده های خطی کنترل نشده
• انواع یکسوکننده های خطی نیمه کنترل شده
• یکسوکننده های خطی کنترل شده تریستوری

مهارت‌ها:

• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده نیم موج
• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده نیم موج با دیود و بار مقاومتی و خازنی
• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده نیم موج با دیود و بار مقاومتی و سلفی
• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده تمام موج با ترانس سر وسط
• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده تمام موج پل با بار مقاومتی
• طراحی مدار یکسوساز کنترل نشده تمام موج پل با بار مقاومتی و سلفی
• طراحی یکسوساز تمام موج پل نیمه کنترل شده
• طراحی یکسوساز کنترل شده نیم موج با بار مقاومتی
• طراحی یکسوساز کنترل شده تمام موج پل با بار مقاومتی

نگرش:

• بهینه سازی در مصرف انرژی المان ها با طراحی مناسب
• صرفه جویی در زمان و هزینه ها بدلیل عدم تعویض و تعمیر قطعات با طراحی بهینه
• استفاده از المان هایی با کیفیت مرغوبتر

ایمنی و بهداشت:

• برقراری اتصالات ارت
• مواظبت از اتصال با برق ورودی شهر

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع دیود ، مقاومت ، سیم پیچ خازن
• ترانس کاهنده
• پل دیود
• SCR
• منبع تغذیه ۳۰۷,۲۸
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• اسیلوسکوپ
• میز و صندلی
• میز کار
• تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات
• CD های آموزشی

2 - طراحی فیلترها در منابع تغذیه

ساعات کل	9 ساعت
ساعات نظری	0 ساعت
ساعات عملی	0 ساعت

دانش:

• انواع فیلترهای پایین گذر ، بالاگذر ، میانگذر و میان نگذر
• رزوناتورهای اتصال کوتاه برای هارمونیکهای خاص
• انواع نویزهای الکتریکی و مشکلات موجود در برق شهری
• نویز تداخل الکترومغناطیس EMI و رادیویی RFI

مهارت‌ها:

• بکارگیری فیلتر ر زونانس سری – موازی
• بکارگیری فیلتر بدون خازن سری
• بکارگیری فیلترهای DC
• اصلاح COS Q و حذف هارمونیک های جریان بار با بکارگیری فیلتر ورودی
• بکارگیری فیلتر RFI

نگرش:

• استفاده از المان های مرغوب و باکیفیت جهت جلوگیری از بوجود آمدن خرابی های مداوم و صرفه جویی در زمان و هزینه

ملاحظات زیست‌محیطی:

• قراردادن ضایعات در ظرف مخصوص

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع مقاومت ، انواع دیود و پل دیودی ، انواع سلف و خازن
• منبع تغذیه
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• برد بورد
• هیت سینک
• فن و آی سی کنترل ها
• قلع کش ، قلع و روغن لحیم کاری
• انبر دست ، سیم چین ، دم باریک
• سیم رنگی
• میز و صندلی و میزکار
• تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و cd های آموزشی

3 - طراحی و تهیه ترانس منبع تغذیه

ساعات کل	7 ساعت
ساعات نظری	0 ساعت
ساعات عملی	0 ساعت

دانش:

• مفهوم هیسترزیس
• انواع روش های طراحی ترانسهای سوئیچینگ نموداری و هندسی
• مفهوم چگالی شار و معیارهای انتخاب بهینه چگالی شار
• بررسی اثرهای پوستی و مجاورتی
• هسته های فریت در ترانس ها و مزایای آن
• اثر فرکانس در اندازه ترانس
• تشریح اشکال هندسی استاندارد هسته های فریت و عملکرد آنها (EE-ETD-EC-PQ-UI-UU-RM-EP-MPP)
• تلفات ترانس (مسی ، هیسترزیس ، فوکو)

مهارت‌ها:

• انتخاب هسته مناسب برای ترانس و تحلیل آن
• محاسبه دورهای اولیه و ثانویه ترانس
• انتخاب شماره سیم بر اساس تلفات مسی و تلفات هسته
• پیچیدن ترانس
• انجام کالیبراسیون و تصحیحات و تغییرات لازم

نگرش:

• کاهش تلفات در سیم پیچ و هسته و به تبع آن کاهش خرابی و صرفه جویی

ایمنی و بهداشت:

• دقت در برشها و سیم پیچی ها جهت جلوگیری از ایجاد صدمه

ملاحظات زیست‌محیطی:

• ریختن ضایعات مربوط به سیم و سایر مواد مصرفی در ظرف مخصوص

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع هسته جهت سیم پیچی در اشکال مختلف هندسی
• انواع سیم جهت سیم پیچی ترانس
• ماشین حساب
• دستگاه مخصوص سیم پیچی
• انواع مقاومت ، انواع دیود و پل دیودی
• انواع سلف و خازن
• منبع تغذیه
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• برد بورد
• هیت سینک ، فن و آی سی کنترل ها
• قلع کش ، قلع و روغن لحیم کاری
• انبر دست ، سیم چین ، دم باریک
• سیم رنگی
• میز و صندلی و میزکار
• تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و cd های آموزشی

4 - طراحی سوئیچهای نیمه هادی در منابع تغذیه

ساعات کل	14 ساعت
ساعات نظری	9 ساعت
ساعات عملی	5 ساعت

دانش:

• مفهوم سوئیچینگ در نیمه هادی ها
• تشریح افت ولتاژ مستقیم
• زمان بازیافت معکوس
• ولتاژ قابل تحمل شکست
• زمان احیای سیستم
• ساختمان ترانزیستور دو قطبی قدرت PBT و تشریح عملکرد آن
• ساختمان GTO و تشریح عملکرد آن
• ساختمان ماسفتهای قدرت و تشریح عملکرد آن
• ساختمان IGBT و تشریح عملکرد آن
• ساختمان اپتوکوپلر و تشریح عملکرد آن
• مفهوم اسنابر و کاربردهای آن
• مدولاسیون pwm و کاربرد آن به عنوان کنترل خروجی ، شبیه ساز ، نوسانسازها ، ولتاژ مبنا و مبدل خط

مهارت‌ها:

• انتخاب ترانزیستور قدرت دو قطبی و تجزیه و تحلیل آن
• انتخاب GTO و تجزیه و تحلیل آن
• انتخاب ماسفت قدرت و تجزیه و تحلیل آن
• انتخاب IGBT و تجزیه و تحلیل آن
• محافظت از سوئیچها در مدارات منبع تغذیه
• بکارگیری مدارات اسنابر از نوع با تلفات در منابع تغذیه حفاظت

ملاحظات زیست‌محیطی:

• بکارگیری مدارات اسنابر از نوع بدون تلفات در منابع تغذیه
• بکارگیری مدارات اسنابر از نوع فعال در منابع تغذیه
• بکارگیری مدارات اپتوکوپلر در منابع تغذیه

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع ترانزیستورهای دوقطبی قدرت ، ماسفت قدرت ، GTO و IGBT
• انواع دیود ، مقاومت ، سیم پیچ ، خازن
• منبع تغذیه ۳۰۷,۲۸
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• اسیلوسکوپ
• میز و صندلی ، میز کار، تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و CD های آموزشی

5 - طراحی رگولاتورهای منابع تغذیه

ساعات کل	0 ساعت
ساعات نظری	3 ساعت
ساعات عملی	0 ساعت

دانش:

• مزایا و معایب منابع تغذیه خطی و سوئیچینگ
• تشریح منابع تغذیه سوئیچینگ از نوع Forward
• تشریح منابع تغذیه سوئیچینگ از نوع Fly back
• آرایش منابع تغذیه سوئیچینگ فاقد ترانسفورماتور ایزوله
• آرایش منابع تغذیه سوئیچینگ با ترانسفورماتور ایزوله
• آی سی رگولاتورهای۷۳xx ,۷۹xx , LM۳۱۷

مهارت‌ها:

• رگوله کردن ولتاژ منبع تغذیه بروش خطی- سری
• رگوله کردن ولتاژ منبع تغذیه بروش خطی موازی
• رگوله کردن ولتاژ منبع تغذیه بروش سوئیچینگ
• طراحی رگولاتورهای BUCK
• طراحی رگولاتورهای BOOST
• طراحی رگولاتورهای BUCK-BOOST
• طراحی رگولاتورهای FLY BACK
• طراحی رگولاتورهای PUSH PULL
• طراحی رگولاتورهای نیم پل
• طراحی رگولاتورهای تمام پل
• بررسی و انتخاب آی سی های رگولاتور

نگرش:

• بهینه سازی در مصرف انرژی المان ها ، با طراحی مناسب
• صرفه جویی در زمان و هزینه ها بدلیل عدم تعویض و تعمیر قطعات با طراحی بهینه

ایمنی و بهداشت:

• اطمینان از برقراری اتصالات ارت و محافظت از برق گرفتگی

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع مقاومت ، انواع دیود و پل دیودی ، انواع سلف و خازن منبع تغذیه
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• برد pcb ، برد بورد
• قلع کش ، هویه قلع ، روغن لحیم کاری
• انبر دست ، سیم چین دم باریک ، سیم رنگی
• میز و صندلی و میزکار
• تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و cd های آموزشی
• آی سی رگولاتورهای۷۳XX,۷۹XX,LM۳۱۷

6 - طراحی سیستمهای حفاظتی در منابع تغذیه

ساعات کل	0 ساعت
ساعات نظری	0 ساعت
ساعات عملی	3 ساعت

دانش:

• انواع فیوزهای شیشه ای ، ذوب شو و مقاومتی
• نحوه ارت کردن دستگاه
• حفاظت در مقابل رعد و برق و افزایش و کاهش ناگهانی ولتاژ
• حفاظت ورودی در مقابل ولتاژ برگشتی و دوفاز شدن
• حفاظت دستگاه مصرف کننده در برابر تغییرات ولتاژ خروجی خارج از محدوده
• حفاظت در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه خروجی
• حفاظت در مقابل نویزهای common mode
• حفاظت در برابر افزایش بیش از حد مجاز درجه حرارت

مهارت‌ها:

• نحوه محاسبه و انتخاب فیوز
• طراحی مدار حفاظت در مقابل دو فاز شدن
• طراحی مدار حفاظت در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه
• طراحی مدار حفاظت در مقابل افزایش بیش از حد درجه حرارت

ایمنی و بهداشت:

• انتخاب درست فیوز برای جلوگیری از سوختن آن و حفاظت دستگاه
• حفظ موارد ایمنی دستگاه و شخص

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع فیوزهای ذوب شو ، انواع مقاومت های فیوزی ، SCR
• انواع ترانزیستور
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• سیم ارت
• کابلشو ، برس ، ترمینال ، سیم چین ، انبردست ، دم باریک و فازمتر

7 - مونتاژ و ترکیب آلمانهای داخلی منابع تغذیه

ساعات کل	0 ساعت
ساعات نظری	0 ساعت
ساعات عملی	0 ساعت

دانش:

• معرفی انواع ابزار لحیم کاری و نحوه کار با آن ها
• انواع هیت سینک و فن و کاربردهای آن
• انواع دیودهای FAST و SHUTKEY و کاربرد آن ها
• انواع ترانسهای STANDBY, DRIVER،SWITCHING

مهارت‌ها:

• نقشه خوانی دار شماتیک منبع تغذیه
• نصب و اتصال LINE FILTER
• مونتاژ INPUT CAPACITOR
• نصب POWER SWITCHING
• نصب ترانسفورماتور
• نصب OUTPUT DIODES
• نصب OUTPUT FILTER
• نصب HEAT SINK
• نصب FAN
• بازرسی برد PCB و نصب قطعات روی آن
• نصب PWM مدار IC CONTROLLER
• کنترل IC مدار PWM به روش شبه رزونانسی
• کنترل IC مدار PWM به روش کنترل ولتاژ
• کنترل IC مدار PWM به روش کنترل جریان

نگرش:

• اتصال صحیح المانها و یونیت ها روی برد جهت جلوگیری از ایجاد نشتی و در نهایت جلوگیری از بوجود آمدن خرابیهای مداوم و صرفه جویی در زمان و هزینه

ایمنی و بهداشت:

• اطمینان از برقراری اتصالات ارت و محافظت از برق گرفتگی

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع مقاومت ، انواع دیود و پل دیودی ، انواع سلف و خازن منبع تغذیه
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• برد pcb ، برد بورد
• هیت سینک ، فن و آی سی کنترل ها
• قلع کش ، قلع و روغن لحیم کاری
• انبر دست ، سیم چین ، دم باریک
• سیم رنگی
• میز و صندلی و میزکار
• تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و cd های آموزشی

8 - عیب یابی سیستمهای حفاظتی ، یکسوکننده ها ، بخش سوئیچینگ و رگولاتورها در منابع تغذیه

ساعات کل	13 ساعت
ساعات نظری	2 ساعت
ساعات عملی	11 ساعت

دانش:

• ابزارهای عیب یابی
• نوسان شدید لحظه ای (SPIKE) ، اضافه ولتاژ و افت ولتاژ ناگهانی SURGE
• کاهش و افزایش طولانی ولتاژ OVER VOLTAGE
• نوسانات فرکانس ، ناپایداری های سوئیچینگ ، قطع برق شهر

مهارت‌ها:

• تست و عیب یابی ترانزیستورهای قدرت
• تست و عیب یابی دیودها و یکسوسازها
• تست و عیب یابی ماسفت ها
• تست و عیب یابی GTO
• تست و عیب یابی IGBT
• تست و عیب یابی تریستور
• تست و عیب یابی قطعات رگولاتور
• تست و عیب یابی فن و فیوزها

نگرش:

• استفاده از المانهای با کیفیت و درجه خلوص بالا جهت جلوگیری از تعویض های بی مورد

ایمنی و بهداشت:

• ایجاد اتصال ارت و مراقبت از برق گرفتگی و بکارگیری فن مناسب جهت ایمنی بیشتر و کم شدن خرابی ها

ملاحظات زیست‌محیطی:

• قراردادن قطعات معیوب در ظرف مخصوص

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع ترانزیستورهای دو قطبی قدرت ، ماسفت قدرت ، GTO و IGBT
• انواع دیود ، مقاومت ، سیم پیچ ، خازن
• فن و فیوز
• منبع تغذیه ۳۰۷,۲۸
• مولتی متر اسیلوسکوپ

9 - عیب یابی ترانس و سلف در منابع تغذیه

ساعات کل	0 ساعت
ساعات نظری	2 ساعت
ساعات عملی	0 ساعت

دانش:

• بررسی دلایل اتصال کوتاه و قطعی سلف و ترانس
• تشریح مراحل عیب یابی ترانس و سلف
• بررسی ولتاژ خروجی و دلایل افزایش و عدم تصحیح آن
• بررسی دلایل بالا رفتن دمای داخلی دستگاه
• بررسی اتصال بار به خروجی سیستم
• بررسی اتصالات و ارت سیستم

مهارت‌ها:

• عیب یابی ترانس توسط دستگاه واریابل
• تست ترانس به روش اعمال برق به ورودی و توسط اهم متر
• سیم بندی مجدد اتصالات ترانس روی برد
• تست و اندازه گیری ولتاژهای ورودی و خروجی

نگرش:

• استفاده از ترانسهای متناسب در منابع تغذیه جهت جلوگیری از جریان کشی بالا در المان های قسمتهای مختلف و کاهش تلفات

ایمنی و بهداشت:

• اطمینان از اتصال ارت و محافظت در مقابل برق گرفتگی

ملاحظات زیست‌محیطی:

• قراردادن قطعات معیوب در ظرف مخصوص برای تجمیع ضایعات

تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی:

• انواع سلف و ترانس
• مولتی متر آنالوگ و دیجیتال
• انواع مقاومت ، سیم رنگی ، سیم چین ، دم باریک ، انبردست
• میز و صندلی میز کار، تخته وایت برد و ماژیک
• نقشه و جزوات و CD های آموزشی

استاندارد تجهیزات

نکته: تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز برای انجام این استاندارد شغلی در جدول زیر ارائه شده است.

نام	مشخصات فنی	تعداد
واریابل	متناسب با ترانس ها	۵ عدد
اسیلوسکوپ	دو کاناله ۱۰۰ مگا هرتز	۵ عدد
منبع تغذیه	۲۸ و ۳۰۷	۵ عدد
دستگاه سیم پیچ	آنالوگ و دستی	۲ عدد
COSQ متر	دیجیتالی	۵ عدد
هویه	هوای گرم دیجیتالی	۵ عدد
میزکار	سه نفره - عایق بندی شده	۵ عدد
هویه قلمی	۳۰ - ۶۰ - ۱۰۰ وات	۵ عدد
تخته وایت برد	۱.۴۱ متر	۲ عدد
دیتا پروژکتور	با رزولوشن بالا	ا عدد
رایانه	با تمام متعلقات	ا عدد
کپسول اطفای حریق	۶ کیلویی ، پودر خشک	۲ عدد
جعبه کمک های اولیه	با کلیه تجهیزات	۱ سری
میز مخصوص رایانه	معمولی	۱ عدد

استاندارد ابزار

نکته: ابزارهای مورد نیاز برای انجام این استاندارد شغلی در جدول زیر ارائه شده است.

نام	مشخصات فنی	تعداد
مولتی متر	دیجیتالی	۵ عدد
مولتی متر	آنالوگ	۵ عدد
سیم چین	کوتاه پایه متناسب با کار	۵ عدد
دمباریک	کوتاه پایه متناسب با کار	۵ عدد
ماشین حساب	مهندسی حافظه دار	۵ عدد
انواع پنس	سرکج - تخت آنتی مگنتیک	۵ ست
پیچ گوشتی	ست کامل ساعتی	۵ ست
تخته پاک کن	مخصوص وایت برد	۲ عدد
ذره بین	از نوع برقی مهتابی دار	۵ عدد

دوره‌های مرتبط

گالری

تصویری برای گالری ثبت نشده است.